انواع آزمایشات در آزمایشگاه دامپزشکی

آزمایش سیتولوژی

• آزمایش سیتولوژی: شامل بررسی سلول های بدست آمده از بافت های مختلف بدن مانند پوست، غدد لنفاوی و تومورها است. این آزمایش برای تشخیص تومورها، عفونت ها و التهاب استفاده می شود.

هیستوپاتولوژی

• آزمایش هیستوپاتولوژی: شامل بررسی بافت های برداشته شده از بدن حیوان زیر میکروسکوپ است. این آزمایش برای تشخیص تومورها، عفونت های مزمن و بیماری های التهابی استفاده می شود.

نکات آزمایش های مولکولی در آزمایشگاه دامپزشکی: نگاهی عمیق‌تر

آزمایش‌های مولکولی در سال‌های اخیر تحولی عظیم در تشخیص بیماری‌های حیوانات ایجاد کرده‌اند. این آزمایش‌ها با بررسی مستقیم ماده ژنتیکی ( DNA یا RNA ) عوامل بیماری‌زا، دقت و سرعت تشخیص را به طور قابل توجهی افزایش داده‌اند. یکی از نکات مهم انواع آزمایشات در آزمایشگاه دامپزشکی است.

چرا آزمایش‌های مولکولی مهم هستند؟

• تشخیص زودهنگام بیماری‌ها: این آزمایش‌ها قادرند حتی در مراحل اولیه بیماری، عامل بیماری‌زا را شناسایی کنند.
• تشخیص دقیق بیماری‌ها: با توجه به ویژگی‌های منحصر به فرد ژنتیکی هر عامل بیماری‌زا، این آزمایش‌ها تشخیص دقیق‌تری نسبت به روش‌های سنتی ارائه می‌دهند.
• تشخیص عفونت‌های پنهان: بسیاری از عفونت‌ها ممکن است علائم بالینی مشخصی نداشته باشند. آزمایش‌های مولکولی می‌توانند این عفونت‌ها را شناسایی کنند.
• تشخیص بیماری‌های ژنتیکی: این آزمایش‌ها می‌توانند بیماری‌های ژنتیکی را در حیوانات شناسایی کنند.

انواع آزمایش‌های مولکولی در دامپزشکی

•  PCR (Polymerase Chain Reaction): این روش پرکاربردترین روش مولکولی است که به کمک آن می‌توان تعداد بسیار زیادی از یک قطعه خاص DNA را تکثیر کرد. این امر امکان تشخیص حتی مقادیر بسیار کم از عامل بیماری‌زا را فراهم می‌کند.
• Real-time PCR:  این روش نسبت به PCR معمولی حساس‌تر و دقیق‌تر است و امکان اندازه‌گیری کمی مقدار عامل بیماری‌زا را فراهم می‌کند.
•  Sequencing: این روش برای تعیین توالی کامل ژنوم یا بخشی از آن استفاده می‌شود و به شناسایی گونه دقیق عامل بیماری‌زا کمک می‌کند.
•  Microarray: این روش به طور همزمان به بررسی هزاران ژن مختلف می‌پردازد و به شناسایی الگوهای ژنی مرتبط با بیماری کمک می‌کند.

کاربردهای آزمایش‌های مولکولی در دامپزشکی

• تشخیص بیماری‌های عفونی: این آزمایش‌ها برای تشخیص طیف وسیعی از بیماری‌های عفونی مانند بیماری‌های ویروسی (مثل پاروویروس، پن لکوپنی، کرونا ویروس)، باکتریایی (مثل سالمونلا، کمپیلوباکتر)، و انگلی (مثل لشمانیا، ارلیشیا، ژیاردیا، کریپتوسپوریدیوم) استفاده می‌شوند.
• تشخیص بیماری‌های ژنتیکی: این آزمایش‌ها برای تشخیص بیماری‌های ژنتیکی مانند دیسپلازی مفصل ران، بیماری پلی کیستیک کلیه و برخی از انواع سرطان استفاده می‌شوند.
• تعیین جنسیت: آزمایش‌های مولکولی می‌توانند جنسیت حیوان را در مراحل اولیه رشد تعیین کنند.
• شناسایی نژاد: این آزمایش‌ها برای شناسایی نژاد دقیق حیوان و بررسی خلوص نژاد استفاده می‌شوند.

نمونه‌هایی از بیماری‌هایی که با آزمایش‌های مولکولی تشخیص داده می‌شوند:

• بیماری‌های ویروسی: پاروویروس، پن لکوپنی، بیماری نیوکاسل، آنفلوانزای پرندگان، کرونا ویروس گربه (FIP)، FIV، FeLV .
• بیماری‌های باکتریایی: سالمونلا، کمپیلوباکتر، اشرشیا کلی، مایکوباکتریوم، بروسلا
• بیماری‌های انگلی: ارلیشیا، لشمانیا، ژیاردیا، کریپتوسپوریدیوم
• بیماری‌های ژنتیکی: دیسپلازی مفصل ران، بیماری پلی کیستیک کلیه، برخی از انواع سرطان

مزایای آزمایش‌های مولکولی

• دقت بالا: این آزمایش‌ها دقت تشخیص بسیار بالایی دارند.
• سرعت بالا: نتایج این آزمایش‌ها معمولاً در مدت زمان کوتاهی آماده می‌شود.
• حساسیت بالا: این آزمایش‌ها قادر به تشخیص حتی مقادیر بسیار کم از عامل بیماری‌زا هستند.
• اختصاصی بودن: این آزمایش‌ها به طور اختصاصی عامل بیماری‌زا را شناسایی می‌کنند.

محدودیت‌های آزمایش‌های مولکولی

• هزینه بالا: این آزمایش‌ها نسبت به سایر روش‌های تشخیصی گران‌تر هستند.
• نیاز به تجهیزات تخصصی: انجام این آزمایش‌ها نیاز به تجهیزات تخصصی و پرسنل آموزش دیده دارد.
• عدم پوشش همه بیماری‌ها: هنوز هم برای برخی بیماری‌ها آزمایش‌های مولکولی استاندارد وجود ندارد.

در کل، آزمایش‌های مولکولی نقش بسیار مهمی در تشخیص و درمان بیماری‌های حیوانات ایفا می‌کنند. با پیشرفت تکنولوژی، کاربرد این آزمایش‌ها در دامپزشکی روز به روز گسترده‌تر می‌شود.